قهوه اندونزی چه ویژگی هایی دارد؟

کشاورزان در سراسر مجمع‌الجزایر از تکنیک‌های فرآوری قهوه متناسب با محیط محلی خود استفاده می‌کنند و دانه‌هایی با پروفایل‌های طعمی خاص تولید می‌کنند. از طعم‌های شفاف و روشن گرفته تا نت‌های قوی و خاکی، روش‌های فرآوری قهوه در اندونزی طیف وسیعی از سلیقه‌ها را پوشش می‌دهد. در ادامه به برجسته‌ترین روش‌های فرآوری قهوه در اندونزی می‌پردازیم:

فرآوری خیس

فرآوری خیس یا شسته، با جدا کردن پوسته بیرونی گیلاس‌های قهوه آغاز می‌شود. سپس دانه‌ها برای تجزیه مخاط باقی‌مانده، تخمیر شده و پس از آن شسته و تمیز می‌شوند تا خشک شوند. این روش، قهوه‌هایی با طعم‌ شفاف‌تر و روشن‌تر تولید می‌کند و اسیدیته و نت‌های میوه‌ای طبیعی دانه‌ها را برجسته می‌سازد. فرآوری شسته در مناطقی مانند بالی رایج است؛ چراکه این روش با آب‌وهوای محلی همخوانی دارد و وضوح طعمی دانه‌ها را افزایش می‌دهد.

فرآوری طبیعی

در فرآوری طبیعی، گیلاس‌های قهوه به همراه دانه‌های داخلشان خشک می‌شوند. این روش به دانه‌ها اجازه می‌دهد تا قندها و طعم‌های میوه را جذب کنند. نتیجه آن قهوه‌ای با شیرینی طبیعی و معمولا بادی قوی‌تر است. فرایند خشک شدن تدریجی زیر آفتاب، پیچیدگی طعمی را افزایش می‌دهد و آن را به انتخابی محبوب برای کسانی تبدیل می‌کند که به دنبال یک فنجان غنی و معطر هستند. این روش در مناطق گرم‌تر اندونزی که نور خورشید پایدار است و خشک شدن یکنواخت را تضمین می‌کند، بسیار رایج است.

گیلینگ باسا

گیلینگ باسا یا فرآوری پوست‌کنی خیس (Wet Hulling)، یک روش نیمه‌طبیعی منحصر به اندونزی است که بیشتر در سوماترا استفاده می‌شود. در این روش، کشاورزان گیلاس‌های قهوه را جدا کرده و دانه‌ها را زیر آفتاب خشک می‌کنند تا رطوبت آنها به حدود ۳۰-۳۵٪ برسد. در این مرحله، در حالی که دانه‌ها هنوز مرطوب هستند لایه پارچمنت (پوسته نازک محافظ دانه‌ها) برداشته می‌شود و دانه‌های سبزرنگ نمایان می‌شوند.
سپس دانه‌ها دوباره وارد مرحله خشک کردن می‌شوند تا رطوبت آنها تا حد کافی کاهش یابد و از تشکیل کپک جلوگیری شود. روش فرآوری گیلینگ باسا قهوه‌ای با بادی سنگین، اسیدیته پایین و نت‌های خاکی و شکلاتی تولید می‌کند و باعث می‌شود دانه‌ها رنگ سبز تیره یا هاله‌ای آبی‌رنگ پیدا کنند.

مقاله مرتبط: منظور از فرآوری قهوه چیست و با چه روش‌هایی انجام می‌شود؟

اندونزی، بزرگ‌ترین مجمع‌الجزایر جهان است که در امتداد خط استوا قرار دارد و آب‌وهوا و ارتفاعات مختلفی را ارائه می‌دهد که برای کشت دانه‌های قهوه ایده‌آل هستند. هر منطقه در اندونزی، قهوه‌ای با پروفایل‌ طعمی متمایز ارائه می‌دهد که نتیجه تکنیک‌های کشت محلی، روش‌های فرآوری و شرایط محیطی است. در ادامه نگاهی دقیق‌تر به برخی از مهم‌ترین مناطق کشت قهوه در اندونزی خواهیم داشت.

سوماترا

جزیره سوماترا (‌‌Sumatra)، بزرگ‌ترین جزیره اندونزی، بهشتی برای عاشقان قهوه است. این جزیره که به خاک آتشفشانی غنی خود مشهور است، قهوه‌ای با پروفایل‌های طعمی پیچیده و اسیدیته پایین تولید می‌کند. قهوه‌های سوماترا معمولا دارای نت‌های شکلاتی، خامه‌ای و خاکی هستند و در بازار جهانی قهوه بسیار ارزشمندند. یکی از عواملی که قهوه سوماترا را متمایز می‌کند، روش فرآوری منحصربه‌فرد گیلینگ باساست که پیش از این درباره آن صحبت کردیم. تولید قهوه عربیکا در سوماترا بیشتر در ارتفاعات شمالی این جزیره متمرکز است؛ اگر شما به قهوه با مشخصات طعمی و ویژگی‌های عربیکا علاقه‌مند هستید، خرید قهوه عربیکا را توصیه می‌کنیم. مناطقی مانند ماندلینگ، آچه و لینتونگ در نزدیکی دریاچه توبا به دلیل دانه‌های قهوه مرغوب خود شناخته می‌شوند.

آچه

آچه (Aceh) که در شمالی‌ترین نقطه سوماترا قرار دارد، به خاطر دانه‌های مرغوب عربیکا خود شناخته می‌شود. ارتفاعات گایو در آچه بابت ارتفاع زیاد، خاک آتشفشانی و آب‌وهوای استوایی، شرایطی بی‌نظیر برای تولید قهوه ارائه می‌دهد. زیرگونه‌های عربیکا نظیر بوربون و هیبرید تیمور از انواع محبوب در این منطقه هستند. پروفایل طعمی قهوه آچه معمولا شامل بادی متعادل و اسیدیته‌ای مطلوب است که با نت‌های خاکی، شکلات تلخ و کمی تندی همراه است.

جاوه

جزیره جاوه یا جاوا (Java) به لطف ارتفاعات بالا و خاک‌ غنی خود، محیطی ایده‌آل برای رشد دانه‌های عربیکای مرغوب به حساب می‌آید. کشت قهوه در جاوه معمولا در مزارع مشخصی دولتی انجام می‌شود که همگی در بیش از ۱۳۰۰ متری از سطح دریا قرار دارند. قهوه‌ جاوا به روش خیس فرآوری می‌شود که نتیجه آن طعم‌های تمیز و شیرین‌تر است. طعم قهوه جاوه دارای بادی کامل، اسیدیته پایین و نت‌هایی مثل میخک و انجیر است که جذابیت خاصی به آن می‌بخشد.
جالب است بدانید که جاوه در حال حاضر تنها نام یک جزیره نیست؛ بلکه به نمادی جهانی برای قهوه تبدیل شده است. این شهرت به لطف کمپانی هند شرقی هلند ایجاد شد که در قرن هفدهم دانه‌های عربیکا را به این منطقه آورد. در سال‌های اخیر، علاوه بر مزارع دولتی، مزارع کوچک‌تر نیز در جاوه شروع به تولید قهوه‌های با کیفیت بالا کرده‌اند که تنوع بیشتری را برای مصرف‌کنندگان فراهم کرده است. قطعا مطالعه مقاله قهوه عربیکا چیست، آگاهی شما را با این قهوه محبوب و پرطرفدار بیشتر می‌کند.

بالی

بالی (‌Bali)، جزیره‌ای معروف به سواحل زیبا و طبیعت خیره‌کننده، نه‌تنها مقصد گردشگران است بلکه یکی از بهترین قهوه‌های اندونزی را نیز تولید می‌کند. قهوه در این منطقه بیشتر در ارتفاعات کینتامانی بین آتشفشان‌ها کشت می‌شود و خاک غنی از خاکستر آتشفشانی، محیطی حاصلخیز برای رشد قهوه مرغوب فراهم می‌کند. بیشتر کشاورزان در بالی از فرآوری خیس استفاده می‌کنند که منجر به تولید قهوه‌ای با بادی قوی و طعمی با تلخی پایین می‌شود. قهوه‌های بالی معمولا دارای نت‌های گلی پیچیده همراه با لیمو، گردو و شکلات هستند.

سولاوسی

بیشتر قهوه سولاوسی (Sulawesi) در ارتفاعات توراجا در جنوب سولاوسی کشت می‌شود. ارتفاعات این منطقه به کشاورزان اجازه می‌دهد که قهوه را در ارتفاعاتی تا ۱۸۰۰ متر از سطح دریا پرورش دهند. قهوه سولاوسی معمولا با روش گیلینگ باسا فرآوری می‌شود، اگرچه برخی کشاورزان از روش خیس نیز استفاده می‌کنند. قهوه‌های سولاوسی بادی خامه‌ای، اسیدیته پایین و طعمی متمایز دارند. نت‌های میوه، شکلات تلخ و ادویه‌هایی مانند دارچین، میخک و هل از ویژگی‌های طعمی این قهوه‌ها هستند.

پاپوآ

قهوه در پاپوآ (Papua) بیشتر در مزارع کوچک کشت می‌شود و بیشتر مزارع در ارتفاعات بالاتر از ۱۵۰۰ متر از سطح دریا قرار دارند. قهوه پاپوآ به دلیل طعم تمیز و شفاف خود شهرت دارد. نت‌های میوه‌ای و اسیدیته‌ ملایم، همراه با بادی غنی از ویژگی‌های برجسته این قهوه هستند. علاوه بر این، قهوه‌های این منطقه معمولا به روش خیس فرآوری می‌شوند که طعمی شفاف‌تر و کیفیت بالاتری را به ارمغان می‌آورد.

فلورس

جزیره فلورس (Flores) با وجود مساحت کوچک خود، یکی از بهترین تولیدکنندگان قهوه در اندونزی است. بیشتر قهوه این جزیره در شهر باجاوا کشت می‌شود که بین ۱۲۰۰ تا ۱۸۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. وجود آتشفشان‌های فعال و غیرفعال باعث شده خاک این منطقه به شدت حاصلخیز و مناسب برای تولید قهوه ارگانیک باشد. کشاورزان در فلورس از روش فرآوری گیلینگ باسا استفاده می‌کنند که در ترکیب با شرایط خاص منطقه، قهوه‌ای با طعم شیرین و بادی شربتی ایجاد می‌کند. طعم قهوه فلورس دارای نت‌های شکلات شیری، گلی و چوبی است که تجربه‌ای بی‌نظیر به مصرف‌کنندگان ارائه می‌دهد.

تیمور غربی

قهوه تیمور (Timor) به دلیل ترکیب طعم‌های پیچیده‌اش مشهور است. این قهوه‌ معمولا دارای نت‌های شکلاتی و میوه‌ای است که با بادی ملایم و اسیدیته پایین همراه می‌شوند. استفاده از روش‌های سنتی در فرآوری قهوه، باعث حفظ ویژگی‌های طبیعی و منحصر‌به‌فرد دانه‌ها می‌شود.

همان‌طور که در بخش پیش مشاهده کردید، اندونزی میزبان تنوع غنی از انواع قهوه است که هر کدام بازتابی از ویژگی‌های خاص مناطق مختلف این کشور هستند. در ادامه چند مورد از مشهورترین انواع قهوه اندونزی را بررسی می‌کنیم.
قهوه گایو (Gayo Coffee Beans): قهوه گایو در شمال سوماترا و به طور دقیق‌تر در ارتفاعات مرکزی گایو در آچه کشت می‌شود و به‌خاطر طعم غنی و بافت کره‌ای‌اش شهرت دارد. این نوع قهوه عربیکا، پروفایل طعمی ملایم و آجیلی با اسیدیته‌ای متعادل ارائه می‌دهد که به پس‌طعم یا افترتیست لطیفی منجر می‌شود. قهوه گایو همچنین به‌ خاطر عطر ملایم ادویه‌ای‌اش شناخته شده و برای کسانی که قهوه‌ای متعادل و باکیفیت را می‌پسندند، گزینه‌ای محبوب است.
قهوه ماندلینگ (Mandheling Coffee Beans): قهوه ماندلینگ که از منطقه باتاک در شمال سوماترا می‌آید، در خاک آتشفشانی و در ارتفاعات ۷۵۰ تا ۱۵۰۰ متر کشت می‌شود. این قهوه به‌خاطر عطر گیاهی عمیق و نت‌های خاکی و چوبی خود شناخته می‌شود و با اسیدیته‌ای متعادل همراه است. قهوه ماندلینگ که از انواع عربیکا مانند کاتیمور و تیپیکا تولید می‌شود، طعمی جسورانه اما نرم ارائه می‌دهد. 
قهوه کینتامانی (Kintamani Coffee Beans): این قهوه در ارتفاعات کینتامانی در بالی تولید می‌شود و به‌ خاطر طعم ملایم، شیرین و مرکباتی‌اش شهرت دارد. طعم منحصربه‌فرد این قهوه به روش‌های کشاورزی خاص آن برمی‌گردد، جایی که گیاهان قهوه در کنار درختان پرتقال و سبزیجات رشد می‌کنند. این شرایط، پروفایل طعمی سبک و میوه‌ای با تازگی مرکباتی به قهوه می‌بخشد.
قهوه توراجا (Toraja Coffee Beans): قهوه توراجا از منطقه توراجا در جنوب سولاوسی می‌آید و دارای نت‌های ادویه‌ای و طعمی میوه‌ای و خاکی است. عطر آن با ادویه‌هایی مانند دارچین، جوز هندی و میخک همراه است و پس‌طعم تمیز و متعادل آن حس خوبی به جا می‌گذارد.
قهوه لواک (Luwak Coffee Beans): قهوه لواک یکی از گران‌ترین و کمیاب‌ترین قهوه‌های جهان است و به‌ روشی منحصربه‌فرد فرآوری می‌شود. حیوانی به نام زباد یا سیوت (Civet) تنها رسیده‌ترین دانه‌های قهوه را انتخاب و تغذیه می‌کند و سپس دانه‌ها پس از عبور از دستگاه گوارش و دفع این حیوان، برداشت می‌شوند. قهوه لواک طعمی ملایم و با اسیدیته پایین و نت‌های کاراملی و شکلاتی دارد. این قهوه بیشتر در مناطقی مانند آچه مرکزی، سوماترای غربی و لامپونگ تولید می‌شود و به یک تجربه خاص و لوکس برای علاقه‌مندان به قهوه تبدیل شده است.
قهوه تمانگونگ (Temanggung Coffee Beans): قهوه تمانگونگ از منطقه‌ای در جاوای مرکزی می‌آید و در واقع نوعی روبوستاست که طعم متفاوتی ارائه می‌دهد. این قهوه به‌خاطر طعم ملایم تنباکو شناخته شده و دارای اسیدیته متوسط، طعمی متعادل از شیرینی و تلخی و عطری دلپذیر با نت‌های موکاست. اگر به چنین قهوه‌ای علاقه‌مند هستید، خرید قهوه روبوستا را پیشنهاد می‌کنیم.
قهوه جاوه ایجن رانگ (Ijen Raung’s Java Coffee): قهوه ایجن راونگ در شرق جزیره جاوا و در ارتفاعات ایجن و راونگ کشت می‌شود، طعمی منحصر‌به‌فرد و غنی ارائه می‌دهد. این قهوه دارای تلخی ملایم، اسیدیته کم، طعمی آجیلی و نت‌های شکلاتی است.
قهوه وامنا (Wamena Coffee Beans): قهوه وامنا در دره‌های کوهستان جایاویجایا، تنها کوه برفی اندونزی، کشت می‌شود و طعمی متفاوت با عطر گلی ارائه می‌دهد. ارتفاع ۱۲۰۰ تا ۱۶۰۰ متری و خاک آتشفشانی این منطقه، بهترین شرایط را برای کشت قهوه عربیکا فراهم می‌کند. کشاورزان این منطقه از آفت‌کش‌ها استفاده نمی‌کنند و همین روش ارگانیک به عطر گل‌مانند قهوه کمک می‌کند.
قهوه رنگسانگ مرانتی (Rangsang Meranti Coffee): قهوه رنگسانگ مرانتی، نوعی قهوه لیبریکاست و بافتی نرم و عطر منحصربه‌فردی از شکلات و میوه جک‌فروت ارائه می‌دهد.
قهوه لامپونگ (Lampung Coffee): قهوه لامپونگ یک روبوستای کلاسیک به حساب می‌آید و با بافتی نرم و طعمی شیرین و تلخ شناخته می‌شود. برای آشنایی بیشتر با این قهوه، مقاله قهوه روبوستا چیست را مطالعه کنید.
قهوه باجاوا (Bajawa Coffee): قهوه باجاوا که با روش خیس فرآوری می‌شود، طعمی میوه‌ای با نت‌های ملایم تنباکو ارائه می‌دهد. این قهوه با کیفیت از منطقه نوسا تنگارا تیمور و شرایط منحصر‌به‌فرد آنجا حاصل می‌شود و تجربه‌ای متمایز را برای دوستداران قهوه رقم می‌زند

برای اینکه بتوانید بین قهوه‌های متنوع کشور اندونزی بهترین انتخاب را داشته باشید، باید چند نکته را در نظر بگیرید. در ادامه، عواملی را که باید هنگام انتخاب دانه‌های قهوه اندونزی در نظر بگیرید بررسی می‌کنیم:

• هر منطقه از اندونزی ویژگی‌های خاص خود را دارد. مثلا قهوه سوماترا با طعم‌های خاکی و ادویه‌ای، قهوه جاوه با بادی متوسط و عطر گیاهی، قهوه بالی با طعم‌های روشن و میوه‌ای و قهوه سولاوسی با ترکیب طعم‌های تند، خاکی و میوه‌ای شناخته می‌شود. انتخاب منطقه مناسب می‌تواند تأثیر زیادی در تجربه طعمی شما داشته باشد.
• درجه رُست بر طعم دانه‌های قهوه تأثیر می‌گذارد. رست لایت برای قهوه‌های بالی و سولاوسی مناسب است تا طعم‌های ظریف آنها حفظ شود و در مقابل، رست دارک برای قهوه سوماترا مناسب است که نت‌های خاکی و ادویه‌ای آن را برجسته‌تر می‌کند.
• روش فرآوری قهوه نیز بر طعم آن تأثیر دارد. فرآوری خیس در بالی طعم‌های تمیز و به اصطلاح روشن ایجاد می‌کند، در حالی که روش گیلینگ باسا در سوماترا طعم‌های شیرین و بادی کامل به قهوه می‌دهد.
• اطمینان حاصل کنید که دانه‌های قهوه را از تأمین‌کنندگان معتبر خریداری کنید تا از کیفیت و اصالت آن مطمئن باشید.
• امتحان کردن دانه‌های مختلف از مناطق و درجه‌های برشته‌کاری متفاوت می‌تواند به شما کمک کند تا طعم دلخواه خود را پیدا کنید. یادداشت‌برداری از تجربه‌های خود را فراموش نکنید.

معمولا کشورهایی که در تولید قهوه پیشرو هستند، روش‌های سنتی منحصربه‌فرد خود را برای تهیه قهوه دارند. روش‌های سنتی دم‌آوری قهوه در اندونزی مانند کوپی توبروک و کوپی لواک ریشه‌های فرهنگی قهوه اندونزی را به نمایش می‌گذارند، در حالی که روش‌های مدرن مانند فرنچ پرس، پوراور و اسپرسو، ویژگی‌های منحصربه‌فرد دانه‌های قهوه را برجسته می‌کنند. در ادامه بهترین راه‌های دم‌آوری قهوه اندونزی را با هم مرور می‌کنیم:

کوپی توبروک: کوپی توبروک (‌Kopi Tubruk) یکی از ساده‌ترین و اصیل‌ترین روش‌ها برای لذت بردن از قهوه اندونزی است. در این روش پودر قهوه با درجه آسیاب‌ درشت (مانند دانه‌های جاوا یا سوماترا) در آب داغ دم می‌شود و تفاله‌ در ته فنجان ته‌نشین می‌شود. نتیجه این روش، قهوه‌ای غنی با بادی کامل است که بافت بدون فیلتر آن طعم‌های قدرتمند دانه‌های اندونزی را شکوفا می‌کند.
کوپی لواک: کوپی لواک از قهوه لواک تهیه می‌شود و مشابه با کوپی توبروک، ذرات درشت قهوه در آب داغ دم می‌کشند و تفاله‌ها ته‌نشین می‌شوند.
فرنچ پرس: فرنچ پرس برای دانه‌های قهوه اندونزی با طعم‌ عمیق و خاکی مانند قهوه سوماترا، گزینه‌ای عالی به حساب می‌آید. تکنیک غوطه‌وری این روش، روغن‌ها و ترکیبات بیشتری را استخراج می‌کند و فنجانی قهوه با بادی غنی و کامل ارائه می‌دهد. برای آشنایی با فرنچ پرس، مقاله طرز تهیه اصولی قهوه با فرنچ پرس را مطالعه کنید.
پوراور (V60 یا Chemex): روش دم‌آوری پوراور نت‌های روشن و گلی قهوه اندونزی، به خصوص از مناطق جاوا یا بالی را برجسته می‌کند. برای یک عصاره‌گیری حرفه‌ای پیشنهاد میکنیم مقاله همه چیز درباره دم‌آوری قهوه با کمکس را مطالعه کنید.
اسپرسو: اسپرسو طعم‌های جسورانه و شدید قهوه اندونزی به‌ ویژه دانه‌های سولاوسی با نت‌های ادویه‌ای و میوه‌ای را تقویت می‌کند.

سخن پایانی

هر دانه از خاک‌های آتشفشانی جاوا و سوماترا تا دره‌های مرتفع بالی و سولاوسی، داستانی متفاوت را روایت می‌کنند. تنوع طعم‌ها در قهوه اندونزی، از خاکی و ادویه‌ای گرفته تا میوه‌ای و گلی، تضمین می‌کند که برای هر ذائقه‌ای قهوه‌ای وجود دارد. با شناخت مناطق تولید، روش‌های فرآوری و درجات برشته‌کاری، می‌توانید ویژگی‌های منحصربه‌فرد قهوه اندونزی مطابق با ذائقه خود را شناسایی کرده و انتخابی آگاهانه داشته باشید. شما می‌توانید انواع قهوه‌های خاص و کم‌یاب را با بهترین برشته از سایت دلکینی سفارش دهید و در مدت زمان کوتاهی تحویل بگیرید.

۱. چه چیزی قهوه اندونزی را منحصربه‌فرد می‌کند؟
قهوه اندونزی به‌خاطر پروفایل‌های طعمی متنوعش شناخته می‌شود که تحت تأثیر خاک‌های آتشفشانی، ارتفاعات بالا و روش‌های فرآوری سنتی مثل گیلینگ بسا قرار دارند.

۲. کوپی توبروک چیست؟
کوپی توبروک یک روش دم‌آوری سنتی اندونزیایی است که در آن ذرات قهوه آسیاب‌شده درشت در آب داغ دم می‌شوند و طعمی غنی و فیلترنشده ارائه می‌دهند.

۳. کوپی لواک چیست؟
کوپی لواک یک قهوه کمیاب است که از دانه‌هایی تهیه می‌شود که توسط گربه زباد خورده و دفع شده‌اند.

۴. بهترین مناطق قهوه اندونزی کدامند؟
مناطق معروف اندونزی شامل سوماترا برای طعم‌های خاکی و قوی، جاوا برای نت‌های گیاهی و آجیلی و بالی برای قهوه‌های روشن و میوه‌ای است.

۵. چه درجه برشته‌کاری برای قهوه اندونزی مناسب است؟
برشته‌کاری لایت برای دانه‌های میوه‌ای و روشن مانند بالی مناسب است، در حالی که برشته‌کاری دارک نت‌های خاکی و ادویه‌ای قهوه سوماترا را تقویت می‌کند.

منابع: specialtycoffee, northstarroast, beanbox, coffeeness, fnb.coffee, kavezo