در حال حاضر صنعت جهانی قهوه به سمتی می‌رود که قهوههای ترکیبی و رده تجاری، دیگر رضایت دوستداران قهوه را جلب نمی‌کنند. در واقع امروزه قهوه فقط یک کالا نیست، بلکه به عنوان یک نوشیدنی ارزشمند شناخته میشود که باید با بالاترین کیفیت سرو و نوشیده شود. این تغییر و تحولات در دنیای قهوه، ناشی از موج سوم قهوه است و در مرکز این حرکت، قهوه اسپشیالتی قرار دارد.
اسپشیالتی اصطلاحی است که به دانه‌های قهوه‌ای نسبت داده میشود که بالاترین کیفیت را دارند و تجربه‌ای استثنایی از عطر و طعم ارائه می‌دهند. در این مقاله از دلکینی قرار است درباره قهوه اسپشیالتی، تاریخچه، خصوصیات، خاستگاه‌ها و نقش آن در موج سوم قهوه صحبت کنیم؛ پس با ما همراه باشید.
به نقل از وبسایت barschool.net بر اساس تعریف انجمن قهوه تخصصی (SCA):
قهوه اسپشیالتی به قهوه‌ای گفته میشود که در مقیاس کیفی ۱۰۰ امتیازی، حداقل ۸۰ امتیاز کسب کند. این سیستم ارزیابی دقیق تضمین می‌کند که تنها بهترین دانه‌ها که در شرایط ایده‌آل کشت شده‌اند، عنوان «اسپشیالتی» را به دست آورند. آنچه قهوه اسپشیالتی را نسبت به دیگر انواع قهوه متمایز می‌کند، توجه دقیق به جزئیات در هر مرحله از تولید آن است. از مزارع با شرایط خاص در ارتفاعات بالا گرفته تا فرایندهای دقیق برشته‌کاری و دم‌آوری، هر مرحله با هدف خاصی انجام میشود.
این دانه‌ها در آب‌وهوای مشخص و پایدار و با خاک مناسب رشد می‌کنند و طعم‌های منحصربه‌فردی را ارائه می‌دهند که منعکس‌کننده منشأ آنهاست. پس از این مرحله، نوبت به تأمین‌کنندگان و رُسترها می‌رسد که برای حفظ این ویژگی‌ها سخت تلاش می‌کنند تا تجربه‌ای بی‌نظیر برای مصرف‌کننده به ارمغان بیاورند. بر خلاف قهوه تجاری که معمولا از ترکیب دانه‌های با کیفیت پایین‌تر به دست می‌آید و پیچیدگی را فدای حجم تولید می‌کند، قهوه اسپشیالتی رایحه‌ها، شیرینی و طعم‌های پیچیده را به رخ می‌کشد.
قهوه اسپشیالتی مفهومی نسبتا جدید در صنعت قهوه است که در سال ۱۹۷۳ توسط ارنا کنوتسن (Erna Knutsen)، کارشناس قهوه نروژی، ابداع شد. او از این اصطلاح برای توصیف دانه‌های باکیفیت با خاستگاه منحصربه‌فرد استفاده کرد. ارنا کنوتسن در زمانی که تمرکز صنعت بر تولید انبوه قهوه بود، با تأمین‌کنندگان کوچک قهوه همکاری می‌کرد و در ترویج قهوه تک‌خاستگاه پیشگام بود. او با این کار، دنیای قهوه را متحول کرد و نام خود را به عنوان افسانه‌ای در تاریخ قهوه ماندگار کرد. همیشه هنگام خرید قهوه، کیفیت به عنوان معیار اصلی در نظر گرفته میشود؛ اما قهوه اسپشیالیتی از کیفیت بالاتری برخوردار است.
مفهوم قهوه اسپشیالتی در اوایل دهه ۲۰۰۰ قدرت بیشتری گرفت و با استقبال مواجه شد؛ چراکه دوستداران قهوه به سمت شعار «کیفیت مهم‌تر از کمیت» روی آوردند. در این دوره، قهوه دیگر به چشم نوشیدنی انرژی‌زایی که خواب‌آلودگی را رفع کند نبود و به محصولی ارزشمند تبدیل شد که نیازمند تولید بادقت و تخصصی است.
مقاله مرتبط: تفاوت قهوه اسپشیال و کامرشیال چیست
تولید قهوه اسپشیالتی، از مزرعه تا فنجان شما، تحت فرایندهایی دقیق و جزئی زیر نظر متخصصان خبره انجام میشود. هر گام از این پروسه، نقش مهمی در ایجاد بالاترین کیفیت قهوه ایفا می‌کند. در ادامه با نحوه تولید قهوه اسپشیالتی آشنا می‌شوید:
انجمن قهوه تخصصی، معیارهای سخت‌گیرانه‌ای را برای اطمینان از اینکه تنها بهترین دانه‌ها عنوان اسپشیالتی را کسب می‌کنند، تعیین کرده است. به کمک بازرسی دقیق بصری دانه‌های خام همراه با تکنیک‌های کاپینگ دقیق، خصوصیات قهوه اسپشیالتی شناسایی می‌شوند. بنابراین خرید قهوه اسپشیالیتی می‌تواند یک انتخاب خاص و مناسب برای افراد سخت‌پسند باشد. در ادامه بیشتر درباره ویژگی‌های قهوه اسپشیالتی صحبت میکنیم:
عطر: عطر قهوه اسپشیالتی غنی و پیچیده است و با نت‌هایی از رایحه‌های جذاب مانند گل، میوه، ادویه یا شکلات همراه میشود. هیچ بوی ناخوشایندی نباید وجود داشته باشد و این مسئله تازه بودن و نگهداری صحیح دانه‌ها را نشان می‌دهد. اگر میخواهید قهوه شما عطر و آرومای بالایی داشته باشد، خرید قهوه عربیکا را توصیه میکنیم.
طعم: قهوه مرغوب، پروفایل طعمی متنوعی فراتر از طعم ساده و معمولی قهوه ارائه می‌دهد. نت‌هایی مانند توت، شکلات، عسل یا مرکبات ممکن است در فنجان شما ظاهر شوند و طعمی پیچیده ایجاد کنند. این نت‌های طعمی باید به راحتی تفکیک و حس شوند و هیچ طعم ناخوشایند یا نامتعادلی نباید در قهوه اسپشیالتی وجود داشته باشد.
پس‌مزه: پس‌مزه یا افترتیست ماندگار و به اصطلاح تمیز، یکی از ویژگی‌های قهوه اسپشیالتی است. پس از نوشیدن این قهوه‌ها، هیچ تلخی یا گسی ناخوشایندی نباید در دهان باقی بماند.
بادی: بادی قهوه به بافت و حس دهانی آن اشاره دارد. قهوه اسپشیالتی باید در دهان حس نرم و ابریشمی داشته باشد. اگر به بادی سنگین و غلیظ علاقه‌مند هستید، خرید قهوه روبوستا را توصیه میکنیم.
اسیدیته: اسیدیته‌ای زنده که با پروفایل طعمی متعادل همراه باشد، از خصوصیات قهوه اسپشیالتی است. اسیدیته قهوه اسپشیالتی بدون اینکه پیچیدگی طبیعی و شیرینی قهوه را تحت تأثیر قرار دهد، حس سرزندگی و تازگی به قهوه می‌بخشد.
شیرینی: شیرینی طبیعی، نشان‌دهنده کیفیت قهوه است. دانه‌های اسپشیالتی معمولا شیرینی‌ای شبیه به عسل یا میوه دارند که بدون نیاز به افزودنی‌ها حس میشود.
ویژگی‌های ظاهری دانه: اندازه دانه‌های اسپشیالتی یکنواخت است و رنگ قهوه‌ای روشن تا متوسط یکدست دارند. سطح این دانه‌ها معمولا صاف است و عیب‌هایی مانند پوست آسیب‌دیده یا کنده‌شده روی آنها به چشم نمی‌خورد. دانه‌های قهوه اسپشیالتی بیضی‌شکل هستند و فرم عجیب و چروکیده‌ای ندارند. این دانه‌ها فاقد هرگونه ناخالصی و پوسته یا نشانه‌هایی از کپک و گازگرفتگی حشرات هستند.
قهوه اسپشیالتی در مناطقی کشت میشود که شرایط آب‌وهوایی، ارتفاع و ترکیب خاک برای تولید قهوه‌ای بی‌نظیر ایده‌آل باشد. در حالی که کشورهای بزرگ تولیدکننده قهوه مانند برزیل، اتیوپی، ویتنام و کلمبیا در صدر تولید قهوه اسپشیالتی قرار دارند، تلاش برای کشف طعم‌های منحصربه‌فرد به سمت مناطق جدید گسترش یافته است.
اتیوپی که معمولا به عنوان زادگاه قهوه شناخته میشود، گونه‌های استثنایی با رایحه‌های گلی و میوه‌ای تولید می‌کند و مناطقی مانند سیدامو و یرگاچف در این کشور به دلیل پروفایل‌های طعمی متمایزشان، شهرت جهانی دارند. کنیا نیز با قهوههای مرکباتی با اسیدیته‌ای زنده شناخته میشود که این خصوصیات را مدیون خاک آتشفشانی و ارتفاع زیاد مزارع هستند.
کلمبیا قهوه‌هایی متعادل و با طعم‌های شکلاتی و کاراملی تولید می‌کند که برای تازه‌ورودان به دنیای اسپشیالتی مناسب هستند. از قهوههای کلمبیایی برتر می‌توان به قهوه مناطق هویلا و نارینو اشاره کرد. برزیل، به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده قهوه در جهان، انواع متنوع قهوه اسپشیالتی با طعم‌های غنی و دلنشین تولید می‌کند که می‌توانند هر کسی را مجذوب خود کنند.
در سال‌های اخیر، کشورهایی مانند رواندا، کاستاریکا، پاناما و بولیوی نیز بابت تولید قهوههای اسپشیالتی مرغوب، توجه‌ها را به خود جلب کرده‌اند. با اینکه تولید قهوه در این کشورها محدودتر است، آب‌وهوای منحصربه‌فرد و روش‌های کشاورزی دقیق آنها، تأمین‌کنندگان را برای کشف طعم‌های جدید به این مناطق کشانده است.
پاسخ این سؤال در یک کلمه خلاصه میشود: کیفیت!
قهوه اسپشیالتی تجربه‌ای بی‌نظیر از طعم را ارائه می‌دهد. اگر میخواهید متفاوت‌ترین فنجان قهوه‌تان را بچشید و از کشف عطر و طعم‌های جدید لذت ببرید، قهوه اسپشیالتی بهترین انتخاب برای شماست. همچنین اگر صاحب کافه هستید، سرو این قهوه می‌تواند به عنوان یک مزیت رقابتی، نظر مشتریان خاص‌پسند را جلب کند. علاوه بر این، قهوه اسپشیالتی مزیتی اخلاقی نیز دارد. در تولید قهوه اسپشیالتی، با رعایت استانداردهای دقیق اطمینان حاصل میشود که زحمات کشاورزان به‌درستی جبران شود و همچنین شرایط زندگی و کاری بهتری در کشورهای مبدأ که شرایط خوبی ندارند، فراهم میشود.
قهوه در موج سوم تقریبا معادل قهوه اسپشیالتی تلقی میشود و دانه‌هایی با درجه اسپشیالتی، در کانون توجه قرار دارند. برای برشته‌کاری این قهوه‌ها از درجات لایت و مدیوم استفاده میشود تا پیچیدگی طعم دانه‌ها را برجسته کند. اصل شفافیت در تولید، یکی از ارزش‌های اصلی موج سوم است و مصرف‌کنندگان را به مزارع، مناطق و کشورهایی متصل می‌کند که قهوه در آنها کشت میشود.
مقاله پیشنهادی: درباره موج های اول تا سوم قهوه بیشتر بدانیم
دم‌آوری قهوه اسپشیالتی در این دوره معمولا با استفاده از روش‌های دستی صورت می‌گیرد که به علاقه‌مندان این امکان را می‌دهد که هر جنبه از تهیه قهوه را تحت کنترل داشته باشند. مثلا روش‌هایی نظیر دم‌آوری پور اور و استفاده از ابزارهایی مانند کمکس در این دوره بسیار محبوب هستند. موج سوم قهوه فقط به نوشیدن ختم نمی‌شود؛ بلکه مسیری که قهوه طی کرده و هنر و زحمت پشت هر فنجان مورد قدردانی قرار می‌گیرد.
مقاله مرتبط: همه چیز درباره دم‌آوری قهوه با کمکس
سخن پایانی
قهوه اسپشیالتی بیش از یک نوشیدنی ساده، حسی است که شما را به مزارع، کشاورزان و فرایندهای دقیقی که برای تولید آن طی شده، متصل می‌کند. این قهوه نه‌تنها طعمی بی‌نظیر و پیچیده ارائه می‌دهد، بلکه نمایانگر استانداردهای اخلاقی در صنعت قهوه است. با خرید قهوه اسپشیالتی با یک تیر دو نشان می‌زنید و هم از عطر و طعم قهوه‌ای مرغوب لذت می‌برید و هم از زحمات کسانی حمایت می‌کنید با دقت و عشق، بهترین دانه‌ها را برای شما آماده می‌کنند. فرقی نمی‌کند از عاشقان بالقوه قهوه باشید یا فقط به دنبال تجربه‌ای جدید بگردید، در هر صورت قهوه اسپشیالتی گزینه‌ای بی‌نظیر برای کشف طعم‌های ناب و ارتباط با جهانی پر از تنوع و کیفیت است. شما میتوانید تازه‌ترین و باکیفیت‌ترین قهوههای اسپشیالیتی را از سایت دلکینی سفارش دهید و در کوتاه‌ترین زمان ممکن تحویل بگیرید.
۱. چه چیزی قهوه اسپشیالتی را از قهوه تجاری متمایز می‌کند؟
کیفیت دانه‌ها، عدم وجود نقص و توجه دقیق در تمامی مراحل تولید سبب برتری قهوه اسپشیالتی نسبت به قهوه تجاری میشود.
۲. آیا قهوه اسپشیالتی گران است؟
قهوه اسپشیالتی گران‌تر از قهوه تجاری است، اما ارزش آن به دلیل کیفیت بالا توجیه‌پذیر است.
۳. قهوه اسپشیالتی چه طعمی دارد؟
بسته به قهوه اسپشیالتی که خرید می‌کنید، ممکن است طعم‌های پیچیده و منحصربه‌فردی مانند میوه‌ای، گلی و شکلاتی حس کنید.
۴. چگونه می‌توان یک قهوه اسپشیالتی خوب انتخاب کرد؟
به خاستگاه، درجه برشته‌کاری، مشخصات طعمی دانه و البته اعتبار تأمین‌کننده توجه کنید.
۵. آیا می‌توان قهوه اسپشیالتی را در خانه تهیه کرد؟
بله، تهیه قهوه اسپشیالتی در خانه با تجهیزات مناسب و با دقت و مهارت امکان‌پذیر است.
منابع: gaggia، roastedorigins
تفاوت قهوه کامرشیال و اسپشیال در کنترل کیفیت آن ها است این موارد شامل شکل، رنگ و سایز دانه ها، رطوبت دانه ها، درجه برشته کاری آن ها، طعم، عطر، شیرینی و تلخی قهوه و ... می باشد
در واقع، پس طعم قهوه همان حسی است که پس از نوشیدن قهوه در دهان برای مدت‌زمانی باقی می‌ماند و توسط عناصر حسی مثل شیرینی، اسیدیته، تلخی و آروما شکل می‌گیرد.
دم کردن قهوه با استفاده از کمکس باعث میشود تا خواص قهوه به صورت کامل حفظ شده و قهوه‌ای خوش طعم با کیفیتی عالی برای شما آماده شود.
